نمی دانم و باز بر سر سخن خویش هستم که نویسنده تاریخ ... هم از وقتی که موضوع کار خویش را انتخاب میکند از بیطرفی که لازمه حقیقت جویی است خارج شده است
فروردین ۱۳۳۶
سوالات وابهامات زیادی هنوز تو ذهن من هست ... هنوز هم برای من جای پرسش است که
نگرش ایرانی جماعت به فرمانروایان صحرا (عربان) قبل از اسلام چه بود ... این که در قادسیه و نهاوند چه گذشت و سرداران ایرانی چه دیدن ... سخن اسلام که از آن به بحث یاد میشود و نه سخن شمشیر در مواجه با ایران چگونه نشان داده شد ...این که رفتار فاتحان عرب که در کتاب از انها به سوسمارخوارانی یاد میشود که نقره رو از زر و فرش رو از گلیم تمییز نمیدادن ... بعد از فتح چه کردن در این دیار ... این که کوفه بعد از فتح ایران و با غنایم حاصله چگونه ساخته شد ... این که در ادامه تاریخ اسلام و عرب و ایران چگونه به هم پیوند خورد ... این که ابومسلم بی نوا چگونه حکومت عربی رو از بنی امیه به بنی عباس منتقل کرد و چگونه خود در کسوت مهمان توسط منصور خلیفه عرب کشته شد ... این که علت سیاه پوشی ابومسلم چه بود آیا ریشه در باهیبت بودن رنگ سیاه داشت یا در مقابله با سبز اموی بود ... این که در کنار کتاب سوزی ها و رسمی شدن زبان کشور به زبان عربی ... به زبان فارسی چه میگذشت ... این که با قدرت گرفتن بنی عباس بغداد که شهری بود محل تلاقی و تماس به عرب و عجم چگونه ساخته شد ... شهری که اسمش فارسی ... خداداده معنایش ... هزار و یک شب نام نهاندش و به مانند تیسفون در زمان ساسانیان فرستادگان ملوک جهان به آنجا می آمدند... بانگ رستاخیر هویت ایرانی از کی شروع شد ... این که مامون که مادری ایرانی داشت و به یاری اهالی خراسان روی کار آمد چگونه به عنوان تاریخ عطفی در تاریخ ایران در آمد ... دلیل روی کار امدن اولین فرمانروایان ایرانی به نام طاهریان و تسلط آنان بر خراسان چه بود ... سرداران ایرانی پای بند به دوران ساسانی چه میکردن ... بابک و مازیار و افشین (سرداران ایرانی) چه آرزوهایی در سر داشتن ... این که بلافاصله بعد از بابک ترکیب خرم دین رو بر زبان میاری و نمیدانی خرم دینان که بودن ... جنگ عقاید میان اسلام و زرتشت و مانی و مزدک و زندقه و سایر ادیان چگونه انجام میشد ... این که چطور تنها در زمان مامون این فضای آزادی بیان برای گفتگوی ادیان مطرح شد ... این که چطور نفرت از عرب ... اندک اندک به نفرت از هر آنچه به عرب تعلق داشت منتهی گشت و شعوبیان پدید آمدند و هزار و یک سوال دیگر
به نظرم کتاب دو قرن سکوت با زبانی شیوا خیلی از سوالات بالا رو جواب میدهد ... حس شیرینی خواهید داشت در حین خواندن کتاب
از کتاب ... یک دورنما ... صفحه ۳۲۳ کتاب
در طی این دو قرن بر ایران چه گذشت؟ دورنمایی از تاریخ و حوادث این دو قرن را اکنون میتوان ترسیم کرد. نخست طوفانی سهمگین و خروشان برآمد و دولت ساسانی رو زیر و زبر کرد. شهرها تسخیر شد و مالها به تاراج رفت. چندی بعد حجاج در عراق و قتیبه در خراسان و دیگر عربان در همه جا کشتارها و بیدادهایی سخت براندند. دیری بر نیامد که مغلوبان پیکاری عظیمی با فاتحان آغاز نهادند. ابومسلم و مقنع در خراسان و جاویدان و بابک در آذربایجان و سپهبد خورشید و مازیار در طبرستان به کوشش برخاستند زیرا که برای رهایی از خواریها و کوچک شماریهای عربان مردم ایران جز رستاخیز چاره ای نمی دیدند. در طی این رستاخیز پهلوان مغلوب قد برافراشت و پشت فاتح مغرور رو به خاک رسانید. تفوق ایرانیان بر عربان آشکار گشت. حکومت وسیادت عربان رفته رفته چون رویای شب نیمه تابستان دود و باد گردید. خاندانهای ایرانی دوباره امتیازات کهن را به صورتی دیگر به دست آوردند و یا لامحاله این قدرت و حشمت طاهریان وصفاریان را به دست افتاد و بدین گونه آنچه در آغاز یک طوفان بر باد رفته بود در پایان یک شب که در وحشت و سکوت ... دو قرن هول انگیز گذشت ... دوباره تا حدی به سامان و قرار خویش بازآمد
No comments:
Post a Comment